Rijles en ASS/AD(H)D

Je rijbewijs halen met ASS (bv. PDD-nos/Asperger) of AD(H)D

Rijgeschiktheid bij ASS en AD(H)D
ASS en AD(H)D zijn informatieverwerkingsstoornissen. Dat wil zeggen dat informatie via de zintuigen (horen, zien, voelen en ruiken) anders bij je binnenkomt en anders wordt verwerkt.

Je ervaart de wereld anders en je reageert anders. Je legt als het ware een andere puzzel dan een regulier persoon. Je bent daardoor niet minder, soms juist meer! Er bestaan nogal wat vooroordelen over mensen met ASS of AD(H)D. Als jij de diagnose hebt, zul je hier vast wel voorbeelden van kennen. Jij kan net zo goed als ieder ander rijlessen volgen en veilig deelnemen aan het verkeer. Maar zoals voor iedereen geldt: de één leert snel en de ander heeft wat extra tijd en begeleiding nodig. Hoe jij leert is daarbij bepalend. Bij de proefrijles en het intakegesprek zullen wij daar extra aandacht aan besteden. We kijken naar hoe je met theorie-leren omgaat, hoe je het voertuig bedient en hoe je je beweegt in het verkeer. Als je het goed vindt, kunnen je ouder(s) vaak ook nuttige informatie geven over jou.

Misschien herken je jezelf (gedeeltelijk) in een van onderstaande beschrijvingen.
AD(H)D - Je wordt overspoeld door prikkels van buiten en van binnen. Het ontbreekt je aan een filter en je reageert daardoor vaak impulsief. Ook heb je innerlijke en/of lichamelijke onrust. In theorie-leren heb je de neiging snel te lezen, word je snel afgeleid en “vergeet” je de tijd te nemen om te begrijpen wat je leest en ziet. In het verkeer zie je vaak dingen, die afleiden van het goed rijden (“Wat een leuke hond”). Heb je ADHD dan heb je de neiging om over van alles te praten tijdens het lessen en heb je soms moeite met autoriteit. Heb je ADD dan ben je vooral druk in je hoofd, ben je vaak stiller en kom je op anderen wat dromerig over. Goed concentreren en planmatig bezig zijn is vaak moeilijk voor jou. De STOP-DENK-DOE methode, een duidelijke structuur en gereguleerde sociale interactie passen wij bij jou vooral toe. Tussentijds even vrij bewegen helpt je om een teveel aan energie kwijt te raken en rust in je hoofd te krijgen.
PDD-nos -Je hebt een wat andere informatieverwerving- en verwerking. Je hebt hier wat meer tijd voor nodig.  Je hebt vaak moeite met het lezen uit een boek. Visueel, plaatjes met extra uitleg geven, werkt bij jou vaak beter. In het verkeer zie je alle details en kost het je moeite hoofd- en bijzaken te scheiden. Van hoofdzaken een geheel maken vraagt extra oefening. Vaak mis je enkele puzzelstukjes in het geheel of  leg je ze net even verkeerd. Anderen begrijpen je niet altijd. Taal wordt door jou letterlijk genomen. Grapjes/ gezegdes/ lichaamstaal begrijp je soms anders of helemaal niet. Samenhang- denken, structuur, planning / probleemoplossing en mensenkennis (TOM) gebruiken wij als methode bij het lesgeven aan jou. Stap voor stap.
Asperger -Je bent vaak meer dan gemiddeld intelligent en perfectionistisch. Je weet veel dingen beter dan anderen en gaat daarover vaak in discussie. Je volgt vooral je eigen weg. Sociaal kan dit een probleem worden, maar ook bij het je voegen naar wat er volgens de regels van het rijden van je gevraagd wordt. Je legt de puzzelstukjes anders dan jouw omgeving. Daarom ziet jouw puzzel er soms totaal anders uit. De aanpak lijkt op die van PDD-nos. Duidelijkheid in communicatie naar jou toe is hier nog extra belangrijk.
Heb je PDD-nos of Asperger dan vind je het best lastig om goed naar je eigen handelen te kijken. Je kan soms ook erg boos worden op anderen omdat ze je niet begrijpen. Af en toe “ontplof” je gewoon en gooi je van alles kapot. Vaak duurt het wel een tijdje voor je weer rustig bent. Je kunt hier gewoon met ons over praten.

Er zijn  nog veel meer variaties en uitingen van AD(H)D en ASS, geen mens is gelijk. Belangrijk in de methode van lesgeven is of je vooral een Taaldenker bent (denk je in woorden of begrippen) of een Beelddenker bent (denk je in beelden en gebeurtenissen). Wij  houden  jouw manier van denken en leren voortdurend bij tijdens de gehele opleiding. Inclusief hoe je omgaat met spanningen tijdens het examen. De WHWWW-methode (Wat,Hoe,Wie,Wanneer en Waar bij elke verkeerstaak en verkeerssituatie) is een beproefde werkwijze, die wij bij alle leerlingen toepassen.

Gezondheidsverklaring (GV.)
Het CBR vraagt iedere examenkandidaat een zogenaamde ‘Gezondheidsverklaring’ in te vullen. Deze verklaring bestaat uit een aantal vragen over je lichamelijke en geestelijke gesteldheid en wordt gebruikt om je rijgeschiktheid te kunnen beoordelen. (zie elders op onze site). Drie vragen zijn van bijzonder belang voor examenkandidaten met ASS of AD(H)D. Zo wordt er gevraagd of je onder behandeling bent (geweest) voor een psychiatrische stoornis, of je medicijnen gebruikt en of je nog andere aandoeningen hebt die het besturen van motorrijtuigen moeilijker maken. ASS en AD(H)D zijn psychiatrische stoornissen. Dus wanneer bij jou nu of in het verleden sprake is (geweest) van een diagnose ASS en/of AD(H)D zul je op één of meerdere vragen ‘ja’ moeten antwoorden. Bij AD(H)D geldt tegenwoordig dat je NEE mag antwoorden indien de behandeling voor je 16e verjaardag is gestaakt én je geen medicijnen meer gebruikt.

NB. Wees vooral eerlijk bij het invullen van je Gezondheidsverklaring! Wanneer je later namelijk betrokken raakt bij een verkeersongeluk en de politie vermoedt dat hier een medische reden aan ten grondslag ligt dan zal deze hiervan melding maken bij het CBR en de betrokken verzekeringsmaatschappijen. Het CBR en de verzekeringsmaatschappijen starten vervolgens een onderzoek. De uitkomst kan ernstige gevolgen hebben voor je rijbevoegdheid (rijbewijs) en je verzekering. Mogelijk betaalt de verzekeringsmaatschappij zelfs de schade niet uit. Een te groot risico dus!
Het CBR heeft bij een “ja” op de GV meer informatie nodig en zal je meestal verwijzen  naar een medisch specialist. De kosten hiervan moet je zelf betalen. Daarna zul je misschien een uitnodiging krijgen voor een rijtest. Deze test is gratis. Wel moet je voor die test zelf een rijlesauto regelen/huren en de kosten hiervoor zijn voor jouw rekening. Indien mogelijk zullen we de rijtest inplannen tijdens je rijlessen zodat je hier geen extra kosten aan hebt. Tijdens de medische rijtest bekijkt een DPR (Deskundige Praktische Rijgeschiktheid) van het CBR of je verantwoord aan het verkeer kunt deelnemen en welke aanpassingen en/of trainingen daar eventueel voor nodig zijn.  Wanneer het CBR n.a.v. de rijtest akkoord heeft gegeven ben je ook voor de verzekering later volledig gedekt.

Aangepaste rijexamens
Je doet 2 examens, Theorie en Praktijk. Beide examens zijn hetzelfde als voor ieder ander. Alleen kun je kiezen voor de manier waarop je je examen doet. Reguliere en verlengde theorie-examens worden klassikaal afgenomen, waarbij iedereen in die klas in een eigen hokje (soort stemhokje) zit en er gewisseld wordt zodra iemand klaar is. Dit kan afleidend zijn en niet iedereen vindt dit prettig. Je kunt tegen een meerprijs ook kiezen voor een individueel examen. Je bent dan alleen met een medewerker van het CBR, krijgt meer tijd om na te denken en de vragen worden voorgelezen. Ook kun je vragen stellen als je de vraag niet goed hebt begrepen.
Bij het Praktijkexamen krijg je een examinator die speciaal opgeleid is voor het afnemen van examens bij kandidaten met AD(H)D/ASS.

Jouw instructeurs
Leendert en Rudy zijn allebei door Spectrum Brabant, www.rijles-en-autisme.nl, gecertificeerde rij-instructeurs. Daarnaast heeft Rudy de bijscholingen 'Faalangstinstructeur' en "Rijangst" gedaan. Leendert heeft als orthopedagoog jongeren (en hun ouders) geholpen om zichzelf te begrijpen en hun eigen krachten te gebruiken in het leven. Hij heeft ruim 30 jaar ervaring met AD(H)D, Autisme/PDD-nos, Licht verstandelijke beperktheid en andere meer psychische lasten zoals concentratieproblemen, faalangst, autoriteitsconflicten etc. Daar waar nodig/gewenst maken Leendert en Rudy gebruik van elkaars kennis en vaardigheden.

Rij met plezier, ontspannen en veilig!